Pluralizm w łonie tego co nazywamy protestantyzmem nie jest wyłącznie rezultatem podziałów. Wynika on również z faktu, że od samego początku było kilka ośrodków reformacyjnych w Europie, których programy odnowy Kościoła się między sobą różniły.
Warto zaznaczyć, że reformacja była przez pierwszych kilka lat ruchem w obrębie Kościoła Rzymskiego. W 1517 roku gdy Luter opublikował swoje tezy przeciwko teologii scholastycznej i nieco później przeciwko sprzedaży odpustów, nic nie zapowiadało wielkiego podziału w zachodnim chrześcijaństwie. Równolegle w 1519 roku Zwingli zaczął głosić hasła reformy Kościoła w Zurychu. W tym czasie obaj reformatorzy są członkami Kościoła Rzymskiego. Luter został ekskomunikowany w 1521 roku i to samo dosięgło jego zwolenników, ale nie Zwingliego. Zwingli miał swoje własne zapatrywania na odnowę chrześcijaństwa i w 1521 roku nie wzbudzał jeszcze zbytnich kontrowersji. Zmieniło się to w kolejnym roku gdy wystąpił przeciwko nakazowi poszczenia i celibatowi.
Należy zatem mówić o dwóch reformacjach: wittenberskiej i szwajcarskiej, które rozwijały się autonomicznie i których inicjatorzy - co warto podkreślić - zerwali z Rzymem niezależnie od siebie.