Kiedy uformowała się liturgia nabożeństwa głównego, które obecnie jest odprawiane w KEA? Czy 200-300 lat temu wyglądało tak samo?
Kościół nasz swymi korzeniami sięga do tzw. „Prazboru” i wszystko co miało miejsce w dziejach Kościoła jest także naszym dziedzictwem, nieraz balastem, innym razem skarbem. Stąd tez liturgia naszego nabożeństwa sięga do I, II i następnych stuleci chrześcijaństwa. Kiedy ks. dr Marcin Luter wystąpił z propozycja naprawy Kościoła i sięgnięcia „ad fontes” - „do źródeł” Pisma Świętego, nauki apostolskiej, życia liturgicznego pierwszych wieków chrześcijaństwa. Dlatego przystępując do reformy mszy, czyli nabożeństwa ze Spowiedzią i Sakramentem ołtarza, napisał trzy prace liturgiczne ustalając w nich porządek reformacyjnego nabożeństwa, w którym pozostawił wszystko niezmienione za wyjątkiem tego „que sonant oblationem” - „co zalatuje ofiarą” (chodzi o Liturgię Eucharystyczną, czyli Sakramentu Ołtarza). Luter bowiem na podstawie Słowa Bożego uznał, że nie my składamy Bogu ofiarę, jak to jest w Kościele rzymskim, ale Bóg dla nas złożył w ofierze Swego Syna Jezusa Chrystusa, którego „pamiątkę”, „uobecnienie” obchodzimy w Wieczerzy Świętej, kiedy On sam daje się nam „realnie” i „substancjalnie” pod postaciami chleba i wina. To taka jest jest nasza luterańska teologia nabożeństwa. Natomiast jeśli chodzi o „PORZĄDEK”, czyli tzw. „ORDO” jest on nienaruszony (oprócz tego co powyżej napisałem, a co dotyczy „ofiary mszalnej”). Zasadniczy porządek przez wszystkie wieki był taki sam. Niestety, zmieniały się nieraz melodie liturgiczne. Agenda warszawska przyjęła w XIX stuleciu Agendę saksońską z jej melodiami, a po II wojnie światowej Saksonia i inne landy niemieckie wróciły do melodii gregoriańskich, które były używane za czasów Marcina Lutra. Niestety my polscy luteranie jesteśmy także obciążeni dawną XIX wieczna historia Kościoła niemieckiego, jeśli chodzi o liturgikę i liturgię.
Jak wyglądało nabożeństwo w czasach Jana Sebastiana Bacha można posłuchać i zobaczyć w wykonaniu ks. pułkownika Andrzeja Fobera, zastępcę Ewangelickiego Biskupa Wojskowego we Wrocławiu w kościele św. Krzysztofa. Natomiast coś więcej na temat liturgii i liturgiki można przeczytać na moich stronach internetowych:
http://wsluzbieslowa.c0.pl/ lub:
http://wsluzbieslowa.blox.pl/html albo też:
http://kosciolwysoki.wordpress.com/